Teknolojiyle az çok ilgili herkes yazılıma dair bir şeyler biliyor olsa da kapsamı fazlasıyla geniş bir alana yayılan bu konu hakkında öğrenilmesi gereken pek çok detay bulunuyor. Yazılımın tanımından dillerine, yazılımcıdan kodlamaya kadar birbirinden farklı başlıklar altında toplanan bu çok katmanlı konuyu öğrenmek için içeriğin devamına göz gezdirebilir, böylece merak ettiğiniz soruların cevaplarına ulaşabilirsiniz.
Yazılım Nedir?
Yazılım, en temel tanımıyla; “Elektronik bir donanımın, belirli bir işi yapabilmesi için özel olarak geliştirilmiş kodlar bütünü” anlamına geliyor. Yazılımlar, günümüzde çoğu zaman yalnızca bilgisayarlarla eşleştirilse de havalandırma sistemlerinden beyaz eşyalara kadar pek çok elektronik eşyada da kullanılıyor. Bu nedenle herhangi bir yazılım dili ve kodlama biliyor olmak, teknolojik açıdan benzersiz faydaları beraberinde getiriyor.
Yazılım Dili Ne Demektir?
Temel olarak bilgisayar yazılımı ve elektronik yazılımı olmak üzere ikiye ayrılan yazılım çeşitleriyle ilgili kullanılan komutlar da alt başlıklar halinde farklılıklar gösteriyor. Hedeflenen amaca bağlı geliştirilen ve değişebilen bu komut dizinlerinin her biri yazılım dili olarak adlandırılıyor. Özellikle bilgisayarlar için onlarca değişik yazılım dili bulunuyor.
Elektronik yazılımı, genellikle benzer ve daha basit ayrıntılardan meydana gelirken bilgisayar yazılımı, işletim sistemlerinden uygulamalara, ofis programlarından arayüzlere kadar geniş bir alana yayıldığı için onlarca farklı yazılım dili ile beraber sürekli güncellenen ve yenilenen kodları da içeriyor. Bu yüzden bilgisayar yazılımı geliştirmek, elektronik yazılım geliştirmeye göre çok daha karmaşık bir hal alabiliyor.
Yazılım Dilleri Nelerdir?
Kullanıcı arayüzüne sahip uygulamalar geliştirmek, web sitesi oluşturmak ya da dosya yazmak ve okumak gibi çeşitli amaçlar doğrultusunda yaratılan yazılım dilleri, kullanılacakları alana bağlı olarak kapsamlı ve komplike bir hal alabiliyor. Yazılım kodlama için kullanılan yaygın diller arasında ise HTML, CSS, ASP, PHP, Java, Visual Basic, C#, C++ ve Python bulunuyor.
Web sitesi yapmak isteyenlerin öğrenmesi gereken HTML, günümüzde birçok kaynaktan kolayca öğrenilebilen basit yazılım dilleri arasında yer alıyor. Bir web sitesini ya da uygulamasını kodlayabilmek için HTML ile birlikte CSS yazmak da gerekiyor.
Web sitesi yapımında HTML ile beraber kullanılan CSS, tıpkı HTML kodlama gibi basit ve kolay yazılım dillerinden biri sayılıyor. HTML ve CSS ile kodlanan bir sitenin kullanılabilmesi için gereken yazılım dillerinden bir diğerini ise PHP oluşturuyor.
PHP, sunucu üstünde çalışan yazılım dillerinden biri olmakla beraber HTML, CSS ve benzeri diğer yazılım dilleriyle kodlanan bir internet sitesinin kullanıcı tarafından görüntülenebilmesi için gereken en önemli aracılardan biri olarak kabul ediliyor.
Microsoft tarafından geliştirilen ASP, web sayfalarında bulunan içerikleri dinamik bir şekilde düzenlemek, değiştirmek ya da yenisini eklemek için kullanılabiliyor. Ek olarak ASP uzantılı bir dosya, temelde HTML uzantılı bir dosya ile aynı sayılıyor.
Kullanıcı ara birimine sahip yazılım yapmak amacıyla kullanılan bir programlama dili olan Visual Basic, benzer amaçlar için geliştirilmiş olan Java ve C# dillerine göre daha basit sayıldığı için özellikle başlangıç düzeyinde olanlara öneriliyor.
Nesne tabanlı yazılım dillerinden biri olan Java, genellikle kullanıcı ara birimine sahip programlar geliştirmek için kullanılıyor ve aynı amaçla kullanılan C# gibi yazılım dillerine oranla daha kolay ve yaygın oluşu sebebiyle avantaj sağlıyor.
Kullanıcı ara birimi tasarlamak isteyenlerin tercih ettiği diğer bir yazılım dili olan C#, kesinlikle öğrenilmesi gereken yazılım dillerinden biri olmakla beraber aynı zamanda Visual Basic ve Java‘ya göre daha zor detaylardan meydana geliyor.
En yaygın programlama dillerinden biri olan C++, daha çok orta seviye, genel amaçlı bir yazılım dili sayılıyor ve nesne yönelimli programlama için kullanılıyor. Diğer yandan C++, aslında C yazılım dilinin bir eklentisi olarak işlev görüyor.
Son yılların en popüler programlama dili olan Python, bu popülerliğini web programlama, uygulama programlama ya da sistem programlama gibi çoklu kullanıma uygun yapısından alıyor. Ayrıca Python’un 2. veya 3. yazılım dili olarak öğrenilmesi gerekiyor.
Yazılımcı Ne İş Yapar?
Yazılımcıların görevleri; kullanıcıların ihtiyaçlarına yönelik yazılımların analizi, planlanması, tasarlanması, programlanması ve test edilmesi gibi ağırlıklı olarak çeşitli kodlama süreçlerinden oluşuyor. Oldukça geniş kapsama sahip olan yazılımcıların işlerinde proje yönetimi ayrı bir önem taşıyor. Proje yönetiminde teknik bilgi ve deneyim kadar zaman, maliyet, kullanılabilirlik gibi birden fazla faktörü iyi şekilde değerlendirmek de büyük önem taşıyor.
Yazılımcıların yaptıkları işler, kendi içinde çeşitli katmanlara, yeterlilik düzeylerine ve sorumluluk derecelerine göre ayrıldığı için her yazılımcı, kapsamlı bir proje yönetimi gerçekleştirmediği gibi yalnızca yazılım geliştirme ya da yalnızca yazılım test etme benzeri aşamalarda görev alan yazılımcılar da bulunuyor. Proje yönetimi gibi yüksek ölçüde uzmanlık gerektiren süreçler için deneyimli ve yetkin bir yazılımcı olma şartı aranıyor.
Yazılımcıların yapabileceği işler kodlamadan iş yönetimine, data analizinden tasarıma kadar zengin bir çeşitlilik gösterebiliyor. Bu başlıklar altında toplanan onlarca farklı göreve ek olarak girişimcilik veya serbest çalışma modeli de yine yazılımcıların yaygın olarak tercih ettiği işler arasında yer alıyor. Örneğin; mobil uygulamalarla ilgilenen start-up bir firma kurmak, yazılımcıların yapabileceği diğer işlerden yalnızca biri sayılıyor.
Özellikle son yıllarda geliştirilen yapay zeka, robot teknolojileri ve IoT (Nesnelerin İnterneti) gibi çalışmalar, yazılımcıların yapabileceği işleri de farklı bir noktaya taşıyor. Şimdiye kadar genellikle elektronik ürünlerin ve bilgisayarların çeşitli komutları yerine getirebilmesi için var olan yazılımlar, günümüzde zihinsel ve fiziksel açıdan insansı robotlar ve bu robotların kendi aralarındaki iletişim için kullanılıyor.
Yazılımcı Olmak İçin Neler Yapılmalıdır?
Yazılımcı olabilmek için izlenmesi gereken yolların başında üniversitelerin 4 yıllık yazılım mühendisliği bölümünden mezun olmak geliyor. “Yazılım kodlama nasıl yapılır?” gibi oldukça temel bir düzeyden başlayan bu süreçte yazılım dillerini öğrenmek kadar komutlar İngilizce kodlandığı için bu dile hakim olmak da işi daha sağlıklı yapabilmek ve daha iyi kariyer fırsatları açısından büyük önem taşıyor.
4 yıllık lisans bölümünü tamamlayıp, stajlarını yapanlar yazılım mühendisi olarak çalışmaya başlayabilecekleri gibi bilişim yönetimi, robot teknolojileri ya da yapay zeka gibi daha spesifik alanlarda ilerlemek isteyenler gerek yurt içinde gerek yurt dışında çeşitli kollara ayrılan yüksek lisans bölümleriyle bu amaçlarını gerçekleştirebiliyorlar. Ek olarak ilgili bölümlerin ardından akademik kariyer de yapılabiliyor.
Bu alanda herhangi özel bir eğitim almayan ancak özellikle belirli bir yazılım dilinde ya da dillerinde uzmanlaşan kişiler de bilişim sektöründe çeşitli pozisyonlarda görev alabiliyorlar. Yazılım alanına dair referansları bulunanlar, daha önce bu alanda çeşitli çalışmalar gerçekleştirmiş olanlar veya tamamen deneyim yoluyla uzmanlaşanlar da yine hosting firmaları, bilişim firmaları ya da bilişim departmanlarında yaygın şekilde iş bulabiliyorlar.
Yazılım sektöründe iyi bir başlangıç yapabilmek için eğitim kadar deneyim ve referans kavramları da önemli ölçüde avantaj sağlıyor. Bu nedenle staj programları, sertifika programları ve lisans eğitimi dışında da öğrenmeye açık olmak, iyi bir fırsat yakalamak konusunda etkin rol oynuyor. Yalnızca tek bir yazılım dilinde uzmanlaşmış olmak dahi göz ardı edilemez bir üstünlük sağlayabiliyor.