İnternet üzerinde yer alan grafiksel bir servis olan web, görsel ve metinsel pek çok içeriği içinde barındırır. Web serverları ise kullanıcıya veya izleyiciye yönelik olarak hazırlanan yazı, grafik, ses, video, animasyon gibi bilgi ve deneyimi dünya üzerindeki herkese ulaştıran bir uygulama yazılımıdır. Bu sunucular kuruldukları işletim sistemine göre farklılıklar gösterir.
Web Server Nedir?
Peki web server nedir ne işe yarar? Web sitelerinizi barındırdığınız sunucular çeşitli yazılımlar ile yönetilir. İşletim sisteminden farklı olarak bu yazılımlar sunucu yönetimi için önemlidir. Sitenizin internet ağı üzerinde yayınlanmasında sorumlu olan web serverlar, istemcilerin isteklerini cevaplandırarak içeriklerinizi kullanıcılara çeşitli protokoller üzerinden ulaştırır. Bu kurallar dizisine HTTP protokolü denir.
HTTP protokolü, web içeriklerinizi internet üzerinden kullanıcıya nasıl aktarılacağını gösteren bir yoldur. Bu durumda web serverlar, HTTP istekleri yerine getirerek site ziyaretçilerinizin verilere nasıl erişileceğini denetler. Kısaca bir web sayfasının internet ağları üzerinde yayınlanmasından sorumlu olan sunucular, çeşitli yazılımlar aracılığıyla kullanıcılara yapılandırılmış bir web sitesi sunar.
Web sunucularının en önemli işlevlerinden birisi dünyanın farklı bölgelerinde yaşayan site kullanıcılarına aynı anda hizmet vermesidir. Bu serverlar PHP, Python ve Java gibi pek çok yazılım diliyle hazırlanan dosyaları işleyerek statik HTML dosyalarına dönüştürür. HTML dosyalarını web kullanıcılarının tarayıcılarına ulaştırarak sunucu ile istemci arasındaki iletişimin düzgün işlemesini sağlar.
Web Server Nasıl Çalışır?
“Web server nedir?” sorusunu kısaca HTTP isteklerini yerine getiren bir yazılım türü olarak cevaplayabiliriz. Web sunucuları, çeşitli yöntemlerle geliştirilen sistemler oldukları için donanımı desteği ile çalışır. Site kullanıcılarının farklı içerik türlerine nasıl erişeceğini denetler ve ziyaretçilere yapılandırılmış bir internet sayfası sunar. Bu serverlar bir komut sistemi aracılığı ile uzaktan yönetilirler.
Web sunucu sistemleri bünyesinde PHP, C, ASP, Perl, .Net ve benzeri pek çok uygulama dili barındırır. Bu kodlar server üzerinden gelen istekler doğrultusunda yazılımın çalışmasını sağlar. Ayrıca web server güvenliği ile ilgili çalışmalar yapabilmenize yardımcı olarak siteniz için özel sistemler geliştirebilme imkânı sunar, interaktif içerikler hazırlama olanağı tanır.
Örneğin, bir web sitesini ziyaret ettiğinizde okuduğunuz veya izlediğiniz içeriklerin bir veri tabanı üzerinden size aktarılması, bu esnada IP adresinizin kaydedilmesi, sayfanın görüntülenme sayısı ve süresi gibi birçok etkileşim sunucu yazılımları aracılığı ile yapılandırılır. Web server kurulumu resimli anlatım için sunucuların sitelerine göz atabilir, belirtilen talimatları uygulayarak yükleme işlemlerini gerçekleştirebilirsiniz.
Popüler Web Serverlar Nelerdir?
Sundukları özellikleriyle birçok çeşide sahip olan web server programları hem güvenlik hem de performans açısından sitelerinizi internette yayınlayabilmenizi sağlar. Bu sunucu türleri arasında popüler olanlar Apache, Nginx, Litespeed ve Tomcat’dir. Web sitelerinin büyük bir çoğunluğu bu serverlar tarafından yönetilir. Özellikle Apache ve Nginx en iyi web server türleri arasında bulunur.
Bu yazılımları yanında ASP geliştiricilerine özel olarak yazılan ASP web server hizmeti de bulunur. İnternet sayfalarınız için dizini yapılandırma olanağı veren bu server, çerez desteği de sunar. Web sunucuları arasında bulunan bir diğer yazılım Windows Server 2012’dir. Microsoft tarafından geliştirilen Windows Server 2012 web server kurulumu ve yönetimi oldukça basittir.
Apache Nedir, Nasıl Çalışır?
Peki Apache web server nedir? Ücretsiz bir yazılım olan Apache web server, açık kaynak kodludur. Apache Software Foundation (ASF) tarafından geliştirilmiştir. Şifre yetkilendirme, güvenlik, URL yazma ve önbellek gibi birçok modülden oluşan bir altyapısı bulunur. Bu modülleri ihtiyacınıza göre ekleyip çıkartabilme imkânı veren Apache özelleştirilebilir bir yapıya sahiptir.
En popüler web sunucularından biri olan yazılım, site ile kullanıcılar arasında köprü görevi görür. Çapraz platform bir yazılımı olan Apache web server kurulumu ve kullanımı kolaydır. Thread (iş parçacıkları) tabanlı bir altyapıyla çalışan sunucu sistemi, kolaylıkla yapılandırılabilir. WordPress sitelerinde de kullanabileceğiniz yazılım, güvenlik açısından da oldukça iyi bir performans sergiler.
Nginx Nedir, Nasıl Çalışır?
Başlangıçta Igor Sysoev tarafından hızlı bir mail istemcisi olarak geliştirilen Nginx, daha sonraları web serverı olarak güncellenmiştir. Açık kaynak kodlu olan yazılım, eş zamanlı çalışma kabiliyetiyle yüksek trafikli siteler için iyi bir performans sergiler. Linux işletim sistemine sahip olan sunucuların birçoğunda çalışan Nginx, centos web server kurulumu için de idealdir.
Yazılımcı firma tarafından sürekli güncellenen Nginx, olay güdümlü bir mimariyle çalışır. Yani Thread’ler, tek Worker Process çatısı altında yönetilir. Bu noktada Worker bağlantıları istemci tarafından talep edilen istekleri Worker Process’e gönderir. O da bu bağlantıları Master Process’e yönlendirir ve sonuçları kullanıcıya sunar. Özellikle linux web server kurulumu için tercih edilir.
Tomcat Nedir, Nasıl Çalışır?
Apache Yazılım Vakfı tarafından kullanıma sunulan Tomcat, açık kaynaklı Java Server Page ve Servlet Container yazılımıdır. Pek çok ek özelliğe sahip olan web sunucusu Apache, Java ve MySQL gibi çeşitli kütüphaneleri bünyesinde barındırır. Web uygulamaları için ideal bir altyapıya sahip olan Tomcat’in web server kurulumu ve yönetimi oldukça kolaydır.
Web uygulaması geliştirirken HTTP web sunucusu ortamı sağlayan Tomcat, ücretsiz bir yazılımdır. Statik internet sayfaları sunmak için etkili bir altyapıya sahip olan server çeşidi, Java kütüphanelerini önceden yüklediği için Java EL ve WebSocket dahil birçok Java dokümanını çalıştırır. Birçok geliştirici tarafından tercih edilen web serverı en kullanılabilir Servlet Container’larından biridir.
LiteSpeed Nedir, Nasıl Çalışır?
Apache, Nginx ve Tomcat yazılımlarından bahsettik. Peki LiteSpeed web server nedir? Popüler web server hizmetleri arasında bulunan LiteSpeed, hızlı ve güvenli altyapısıyla birçok geliştirici tarafından kullanılır. Genel olarak yüksek trafiğe ve kaynak tüketimine sahip olan siteler için idealdir. Özelleştirilebilir bir yazılım olan LiteSpeed web server sayesinde sayfa açılış hızınız artar.
Bu sunucu türünü kurmadan önce bilgisayarınıza uygun olan sürümü tercih etmeniz önemlidir. LiteSpeed web serverı cPanel üzerinden de kurabilirsiniz. Önbellekte yer alan eski sayfaları, güncel sayfalarla değiştirerek çalışan yazılım, diğer sunuculara oranla çok daha az sistem kaynağı kullanır. Web server fiyatları açısından biraz maliyetli olan sistem, en güçlü hızlandırma çözümüdür.
Apache Web Server ve Nginx Arasındaki Farklar Nelerdir?
- Apache ve Nginx web trafiğinin büyük bir kısmını kapsayan web serverları olarak birbirlerinden farklıdır. Apache, bir HTTP sunucusudur. Nginx ise ters proxy sunucusudur. Her ikisinin de istemci taleplerini ele alma şekli farklıdır.
- Apache’nin geliştirici topluluğu çok sayıda kişi tarafından oluştuğu için güvenlik yama güncellemeleri oldukça fazladır ama yeterli değildir. Nginix’in az sayıda geliştiricisi olsa da güvenlik güncellemeleri yazılım geliştiricisi tarafından yapıldığı için daha güvenlidir.
- Nginx, aynı anda birden fazla istemciyi işleyecek şekilde çalışarak c10k problemine çözüm getirir. Apache ise Thread tabanlı bir altyapı kullandığı için özellikle çok fazla web trafiğine sahip olan sitelerde performans sorunları yaratabilir.
- Apache, istemci tarafından gönderilen her bir istek için yeni bir süreç başlatır. Nginx ise durum bazlı bir sisteme sahip olduğu için bunun yerine istenen her talebi tek bir başlıkta yöneterek çalışır.
- Nginx, tüm istekleri minimum kaynak kullanarak gerçekleştirdiği için özellikle web trafiği yüksek olan siteler için uygundur. Apache ise hem kolay kurulum özelliği hem de modülleriyle küçük ve orta ölçekli siteler için idealdir.
- Esnek bir sunucu türü olan Apache, 60’dan fazla resmi modüle sahiptir. Ayrıca .htaccess üzerinden bağlantıları özelleştirebilme imkânı sunar. Nginx yazlımı ise Apache kadar modüle sahip değildir ve .htaccess dosyasını desteklemez.
- Nginx web sunucusu statik içerikte Apache göre daha iyidir. Sahip olduğu altyapı ile Apache yazılımına oranla müşteri isteklerini daha hızlı yanıtlar. Nginx, dinamik içerik açısından çok az farkla daha iyi bir performans sergiler.
- Kaynak kullanımı açısından Nginx, Apache’ye oranla daha az RAM ve CPU harcar. Bu nedenle Apache, eş zamanlı bağlantıyla iyi ölçeklenemez ve çok fazla kaynak tüketen talepleri geri çevirerek bağlantıları reddedebilir.
- Apache açık kaynaklı bir server olarak Microsoft Windows, Netware ve benzeri işletim sistemleri için geliştirilmiştir. Nginx ise daha az yer kapladığı için daha çok Linux tabanlı işletim sistemlerinde tercih edilir.
- Sanal barındırma fonksiyonuna sahip olan Apache, farklı web sayfalarına aynı anda hizmet verse de Nginx olaya dayalı bir sunucu olduğu için yük testi açısından daha iyi bir bellek performansı sergiler.