Veritabanı (database) temelde bilgi depolama yöntemidir. İsimlendirerek kategorize ettiğiniz klasörler, bir klasör altında topladığınız dosyalar, bilgisayarınızda arşivlediğiniz film veya müziklerden oyun dosyalarına kadar veya şirket muhasebe verileri, çalışan bilgileri ya da web site verileri gibi tüm kayıtlar geniş anlamda bir veri tabanıdır.
Dijital verilerin boyutu arttıkça sınıflandırma veya arama işlemi daha da zorlaşır. Bundan dolayı depolanacak bilgiler veritabanı yönetim yazılımı sayesinde belirli kurallar dâhilinde kaydedilir. Kayıt sonrasında yapılacak tüm arama bulma, silme, değiştirme gibi işlemler yine bu yazılımlar sayesinde gerçekleştirilir.
Profesyonel anlamda ise birbirleriyle ilişki içerisinde dizayn edilen veritabanı, kurumsal yapıların verileriyle ilgilenir. Veri merkezinin can damarı olan veritabanı, içerisinde barındırdığı verilerle bir değere ulaşır. Bu değer verimli kullanımla daha yüksek seviyelere çıkar. Böylece vadesi gelmiş borçlar zamanında ödenebilirken alacaklar için de geç kalınmaz ya da hiçbir veri kaybı yaşanmaz.
Kişisel bilgisayarda bir Excel tablosu basit bir veritabanı görevini yerine getirirken, büyük ve kurumsal bir firmanın bütün verilerini üzerinde barındıran bir sunucu gelişmiş bir veritabanıdır. Geniş kapsamlı veritabanları ise veritabanı yönetim yazılımlarıyla (DBMS, Database Management System) birlikte kullanılır. Bu yazılım açık kaynak kodlu ücretsiz bir sistem ya da ücretli bir program da olabilir.
Makine diliyle kullanıcı arasında çalışan ve tüm verilerin yönetimini üstlenen veritabanı programları, kullanım kolaylığı ve güvenliği amaçlar. Veritabanı yönetimi ile veri kaybının önüne geçen programlar, kamusal ve özel hizmetlerin sürekli ve hızlı şekilde sunulmasını sağlar.
Veritabanı Tarihi
Bilgi depolama ve bilgiye erişme ihtiyacına çözümler getiren veritabanı sistemleri, antik çağlardan itibaren doğmuştur. En eski çağlarda bile bilgiyi sonraki nesillere aktarmak için mağara içlerindeki duvarlar veya taşlar kullanılmıştır. Buralara kazınan yazılar, şekiller veya resimler ilkel de olsa veritabanı görevi görmüştür.
Bilgisayarın icadından sonra yaygınlaşma sürecinde ilk dijital veritabanları ortaya çıkmaya başlamıştır. 1960’lı yıllardan itibaren CODASYL, IMS ve ardından IBM’e ait olan SABRE veritabanı kullanılmaya başlamıştır. 1970-1972 yıllarında ortaya çıkan ilişkisel veritabanı fikri ile bu eski ağ modeli ve hiyerarşik veritabanları demode olmaya başlamıştır.
Standart hale gelmeye başlayan ilişkisel veritabanı sisteminin ilk örnekleri 1974 yılında Ingres ve 1977 yılında System R’dir. Igres’in sorgu dili olan QUEL; MsSQL, Sybase, Britton-Lee gibi sistemlerin temelini oluşturmuştur. System R’nin sorgu dili SEQUEL ise SQL, Allbase, Oracle gibi gelişmiş veritabanı türlerine kaynak olmuştur.
1980 yılında SQL sorgu dili bir standart haline gelirken, IBM firması DB2 veri tabanı kapsamında kullanıcılara PARADOX, RBASE, WATCOM SQL gibi yeni ürünler sunmuştur. 1990 başlarında Oracle Developer, PowerBuilder, VB gibi araçlar sunan firmalar gündelik kullanımlar için ODBC, Excel veya Access gibi ürünler de geliştirmiştir.
1990 ortalarından sonra ise internetin hayatımızdaki yeri artmış ve uzak erişimli veritabanları gündeme gelmiştir. Bu kapsamda geliştirilen CGI, GCC, MySQL veya Apache gibi sistemler internet ticaretinin de önünü açmıştır. 2000 sonrasından günümüze kadar Oracle, IBM ve Microsoft gibi büyük firmalar ürün geliştirmeye devam etmektedir.
En Çok Kullanılan Veritabanları
Günümüz teknolojisinde çok sayıda veritabanı ürünü geliştirilmiş olmasına karşın bazıları daha çok tercih edilir. Oracle, veritabanı yönetim sistemleri arasında yaygın şekilde kullanılanlardan biri olmasının yanı sıra MySQL, PostgreSQL, MS SQL Server, SQLite, IBM DB2, Microsoft Access, BerkeleyDB, Informix gibi sistemler de oldukça popülerdir.
Veritabanı Yönetiminde Neler Önemli?
Veritabanı yönetimi için ilk olarak doğru şekilde elde edilen gerçek verilerin olması gerekir. Sistemin faydalı ve doğru sonuçlar üretebilmesi bu verilerin zamanında ve eksizsiz şekilde kayıt altına alınmasına bağlıdır. İkinci temel bir husus da verilerin yedeklenmesi olayıdır. Özenle kategorize edilen verilerin eş zamanlı ve sürekli olarak yedeklenmesi önemlidir.
Profesyonel bir tasarım sonucunda belirli bir kurala göre sınıflandırılan veriler arasında daha kolay sorgu işlemi yapılır. Hedef veriye hızlı bir şekilde ulaşmak da hizmetin kalitesini artırır. Yedekleme ile olası felaket senaryolarına karşı hazırlıklı olan veritabanı ise kesintisiz hizmetin kaynağı haline gelir.
Veri tabanı yönetim sistemi, verileri oluşturma, güncelleme ve yönetme gibi işlemleri yapar. Sistem seçimini ihtiyaçlar doğrultusunda seçmek gerekir. Veritabanının kullanılacağı kuruluşun büyüklüğü, yazılımın maliyeti, ek lisans gerektirip gerektirmediği, üzerinde çalışacağı işletim sisteminin türü gibi birçok etken değerlendirilmelidir. Ayrıca yazılımın detay ek özellikleri ve yetenekleri dikkatlice incelenmelidir.
Orta ölçekli bir kuruluş, Linux işletim sistemi ile birlikte açık kaynak kodlu bir veritabanı yönetim yazılımı seçebilir. Böylece şirket giderlerini azaltarak bütçeye katkı sağlanabilir. Fakat daha büyük kurumsal yapılarda teknik desteği olan ücretli yazılımlar tercih edilmelidir. Ücretli alınan profesyonel sistemlerin güncellemeleri, bakımı veya teknik destek seçenekleri çok daha avantajlı olabilmektedir.
SQL, MySQL ve MsSQL Arasındaki Farklar Nelerdir?
SQL (Structured Query Language – Yapılandırılmış Sorgu Dili) genel kanının aksine yazılım değil gelişmiş bir sorgu dilidir. MySQL ve MsSQL veritabanı programları SQL alt diliyle çalışır. MySQL, açık kaynak kodlu bir veritabanı yönetim yazılımıdır. MsSQL ise Microsoft firmasının geliştirmiş olduğu ücretli bir veritabanı yönetim ürünüdür.
MySQL Veritabanı
En popüler ilişkisel veritabanı yönetim sistemlerinden biri olan MySQL, kullanım kolaylığı açısından farkını ortaya koyar. Yazılım, Linux, Windows, Unix ve OS/2 gibi çoğu işletim sistemiyle birlikte kullanılabilir. Esnek, güvenilir ve hızlı bir veritabanı yönetim sistemi olan MySQL, ASP veya PHP gibi web programlama diliyle birlikte özellikle web sunucularında tercih edilir.
Açık kaynak kodlu veritabanı yönetim yazılımı olan MySQL, verilerin işlemesi, saklanması, sınıflandırılması ya da değiştirilmesi gibi tüm gerekli işlemleri yerine getirir. Dünya genelindeki dillere ve alfabelere uygun olarak tasarlanan yazılım, güçlü karakter seti desteğiyle büyük avantaj sağlar.
İç arama yeteneği oldukça gelişmiş olan MySQL, MyISAM motor teknolojisiyle veritabanı içerisindeki ayrıntılara kolayca erişim sağlar. Sorgu önbellekleme özelliği de olan yazılım, daha önce yapılan sorguları kaydettiği için daha az kaynak tüketimiyle çok daha hızlı sonuçlar üretir.
Ayrıca hosting firmalarının web sunucularında sıklıkla tercih ettiği MySQL ile birlikte bir arayüz geliştirilmiştir. Web tarayıcıdan açılan ve phpmyAdmin adıyla anılan arayüz sayesinde son kullanıcının işi oldukça kolaylaşır. Kullanıcılar, internet ağı olan her yerden istedikleri veritabanı tabloları ve sütunlarını direkt olarak görüntüleyebilir ve basit sorgulama komutlarıyla kullanabilir.
MsSQL Veritabanı
Açılımı Microsoft Structured Query Language Server olan MsSQL, kurumsal anlamda yaygın şekilde kullanılan bir veritabanı yönetim yazılımıdır. İlişkisel veritabanı mantığıyla çalışan yazılım, verilerin güvenli şekilde depolanmasını sağlar. Microsoft Windows tabanlı sunucularda çalışan MsSQL, kullanıcıların veri kayıt, indeksleme, sorgulama ya da raporlama gibi çeşitli işlemleri gerçekleştirmelerine olanak tanır.
Profesyonel veritabanı yönetim yazılımı olan MsSQL, .NET veya ASP gibi programlama dilleri ile tam uyumluluk sağlar. Yazılım, bu dillerle oluşturulan web siteleri ya da web tabanlı farklı yazılımlar için veritabanı oluşturma ihtiyacını giderir. Yerel bilgisayar üzerinde kullanılabilen MsSQL, uzak sunucularda da çalışabilir.
Hosting firmalarının uzak sunucularında kurulu olan MsSQL’e tıpkı MySQL’de olduğu gibi internet ağı olan her yerden ulaşılabilir. Bunun için bilgisayar üzerine kurulan Microsoft SQL Management Studio uygulaması kullanılır. Kendi yapısına uygun komutlarla birlikte çalışan MsSQL programı, Microsoft firmasının güçlü desteğiyle büyük güven kazanmıştır.