SSH (Secure Shell), ağ üzerinde bulunan bir sunucuya bağlanmaya ve bağlanılan sunucu üzerinde komut çalıştırma, dosya transferi gibi işlemleri gerçekleştirmeye olanak sağlayan bir uzak sunucu bağlantı protokolüdür.
Güvenli olmayan login protokolleri (Telnet, Rlogin) ve dosya aktarım protokollerinin (FTP) aksine güçlü kimlik doğrulama alternatifleri ile veri güvenliğini üst seviyeye çekmektedir.
SSH protokolü, komut çalıştırma, dosya transferi gibi işlemlerin dışında, güvenli iletişim kanalları gerektiren durumların tamamında kullanılabilmektedir. Örneğin; POP3 mail protokolü gibi iletişimini şifrelenmemiş şekilde gerçekleştiren servisler SSH üzerinden aktarılarak şifreli ve güvenli duruma getirilebilirler.
SSH Nasıl Çalışır?
SSH, private ve public key olmak üzere 2 adet anahtar üzerinden çalışmaktadır. Bu anahtarlardan public key verileri şifreleyecek ve güvenli erişim talebinizi doğrulayacak şekilde, uzaktan erişim sağlamak istediğiniz sunucuya yerleştirilmektedir. Private Key ise şifrelenmiş verileri çözmek üzere istemci tarafında bulundurulan ve gizliliğine oldukça önem verilmesi gereken anahtardır.
Anahtar tabanlı kimlik doğrulamanın en temel kullanımı, otomasyonu güvenli hale getirmektir. Otomasyonu sağlanmış SSH ile dosya aktarımları ve uygulamalar sorunsuz bir şekilde entegre edilebilmekte ve konfigürasyon yönetimi kolaylıkla gerçekleştirilebilmektedir.
Başlıca SSH Komutları
Dizin İşlemleri İçin;
• mkdir komutu ile yeni bir dizin oluşturabilirsiniz.
• rmdir komutu ile belirtilen dizini silebilirsiniz.
• cd komutu ile belirtilen dizine geçiş yapabilirsiniz.
• cd .. komutu ile bir üst dizine geçiş yapabilirsiniz.
• cd ~ komutu ile en üst dizine çıkabilirsiniz.
• Rm komutu ile dosya silebilirsiniz.
• rm –rf komutu ile dizin silebilirsiniz.
• pwd komutu ile bulunduğunuz dizini görüntüleyebilirsiniz.
Disk İşlemleri İçin;
• cd komutu ile belirtilen dizine geçebilirsiniz.
• cd .. komutu ile bir üst dizine geçebilirsiniz.
• cd ~ komutu ile en üst dizine çıkabilirsiniz.
• pwd komutu ile bulunduğunuz dizini görüntüleyebilirsiniz.
• df komutu ile harddisk istatistiklerini görebilirsiniz.
• quota komutu ile disk kullanımınızı görebilirsiniz.
• rm komutu ile dosya silebilirsiniz.
• rm -rf komutu ile dizin silebilirsiniz.
Uygulamalar İçin;
• pico komutu ile belirtilen dosyayı text editör ile düzenleyebilirsiniz.
• ftp komutu ile belirtilen siteye FTP bağlantısı kurabilirsiniz.
• lynx komutu ile belirtilen siteyi görüntüleyebilirsiniz.
• mail komutu ile postalarınızı kontrol edebilirsiniz.
• whatis komutu ile belirtilen komutun açıklamasını görebilirsiniz.
• passwd komutu ile SSH hesabınıza girerken kullandığınız şifrenizi değiştirebilirsiniz.
• useradd komutu ile Linux sisteminize tek bir kullanıcı ekleyebilirsiniz.
• userdel komutu ile mevcut kullanıcıları silebilirsiniz.
• usermod komutu ile mevcut kullanıcıların özelliklerini değiştirebilirisiniz.
• history komutu ile geçmişte kullanıcılan komutları görebilirsiniz.
Server İşlemleri İçin;
• uname komutu ile işletim sisteminizin çekirdek versiyonunu görebilirsiniz.
• who komutu ile sunucuya kimlerin bağlı olduğunu görebilirsiniz.
• last komutu ile hesabınızdaki son bağlantıyı görebilirsiniz.
• ps -a komutu ile sunucuda çalıştırılan tüm işlemleri görebilirsiniz.
• ps -ux komutu ile çalıştırılan işlemlerin CPU/RAM kullanımlarınızı görebilirsiniz.
• reboot komutu ile sisteme restart atabilirsiniz.
Sistem İşlemleri İçin;
• shutdown komutu ile sistemi kapatabilirsiniz.
• shutdown -Fr now komutu ile sistemi reboot edebilirsiniz. Bu komut ile yeniden başlatılırken disk kontrolü yapılır.
• cat /proc/cpuinfo komutu ile işlemciniz hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.