Türkçe diline özel geliştirilen bir klavye olan F klavye, Q klavye kadar yaygın olmasa da Türkiye’de hala kullanılır. Basit bir teknoloji ile çalışan modeller, tuşa basıldığında sinyalleri bilgisayara iletir. İletişim, klavye ile bilgisayar arasında milisaniyeler içinde gerçekleştirilir. İletişim, senkronik olarak; basma ve yazma işlemlerini art arda yerine getirir.
Çift taraflı sinyal; mikroişlemci ve bellek aracılığıyla gerçekleştirilir. Basılan tuş ile aynı anda ekranda yazı belirir, daktilo araçlarında ise ekran yerine kağıda yazı dökülür. Harf dizilimini ifade eden klavye çeşitleri, (Q ve F klavye) daktilo yıllarından itibaren kullanılmaktadır. Bilgisayarların geliştirilmesi ile klavyelerdeki kısa yollar artmış yeni tuşlar dizilimlere eklenmiştir.
Kısaca Klavye
Klavye, üzerinde harflerin, rakamların, kısa yolların ve noktalama işaretlerinin bulunduğu donanıma verilen addır. Laptop gibi kompakt ürünlerde klavye dahili olarak yer alırken, masaüstü bilgisayarlarla kullanılan tasarımlar haricidir. F klavye dizilimi ve Q klavye dizilimi ana iki çeşidi oluşturur. Dünyada en çok kullanılan klavye Q (qwerty) klavyedir, evrensel klavye olarak tanımlanır.
Q Klavye Dizilimi Nasıl Çıkmıştır?
İngilizce klavye olarak da anılan Q klavye, aslında herhangi bir dile özgü geliştirilmemiştir. Daktiloların oldukça ilkel olduğu dönemde, kullanıcıların aletleri kilitlememesi için, yavaş yazma amacıyla üretilmiştir. Zamanla kullanıcıların Q klavyeye alışması ve hızlı yazmaya başlaması ile sorun yeniden gündeme gelmiştir.
Peki, Q klavye nedir? Q klavye, Q harfiyle başladığı için bu adı alır. Klavyenin uzun adı ise qwerty klavyedir. Harf diziliminde yer alan ilk 6 harfin art arda yazımı bu ismi oluşturur. Bilgisayarlar üretildiğinde, bilgisayarın kilitlenme ihtimaline karşı daktilolardaki bu dizilim aynen alınmıştır. Türkiye’de yaygınlaşan bilgisayarlarla beraber Q klavye kullanımı da yayılmıştır.
F Klavye Nedir, Kim İcat Etmiştir?
1925 yılında dünyaya gelen Dr. İhsan Sıtkı Yener, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde eğitim görmüştür. Ardından öğretmenliğe başlayan Yener, 1957 yılında ABD New York Üniversitesi’nde “Ölçme ve Değerlendirme” alanında yüksek lisans ve “Eğitim Metotları Araştırma Geliştirme” alanında doktora yapmıştır.
Liselerde ve sekreterlik okulunda eğitim verdikten sonra 1977 yılında emekli olan Yener, 1946 yılında F klavye çalışmalarına başlamıştır. 1955 yılında on parmak için ideal Türk klavyesini Bakanlıklararası Standardizasyon Komitesi’ne kabul ettirmiş ve tarihe adını yazdırmıştır. 1974 yılında F klavye, Türk Standartları Enstitüsü tarafından zorunlu standart olarak kabul edilmiştir.
Standart Türkçe klavye olan F klavye çalışma prensibi açısından Q klavye ile aynıdır. Yalnızca harf dizilimi farklıdır. Stenografi, daktilografi alanında uzman olan Dr. İhsan Sıtkı Yener Yener, Q klavyeler ile ilgili yaşanan adaptasyon sorunlarını sona erdirmek ve yazma hızını artırmak için F klavye tuşları icat eder.
Türkçe diline, sık kullanılan harflere, kelimelerdeki harf yoğunluklarına göre dizilen tuş takımı, daha hızlı yazımı ve daha az hata yapmayı amaçlar. F klavyenin başarısı ulusal ve uluslararası pek çok etkinlikte, araştırmada kanıtlanmıştır. Yaşamını F klavyeyi tanıtmak ve geliştirmek adına çalışmakla geçiren Yener, “F klavyenin babası” adıyla anılır.
F Klavye ile Elde Edilen Başarılar
Dr. Yener 2003 Bilimsel Teknoloji Günleri’nde teşekkür plaketi almıştır. INTERSTENO Uluslararası Bilgi İşlem ve İletişim Federasyonu Türkiye Temsilciliği Onursal Başkanı olan Dr. İhsan Sıtkı Yener, Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi Fair Play Konseyi tarafından verilen büyük ödüle layık görülmüştür. Ünlü mucit, İtalya Stenografi ve Daktilografi Akademisi tarafından “Sosyal Onur Ödülü” almıştır.
Yapılan araştırmalar, harften harfe geçerken kaybedilen zaman dikkate alındığında F klavyenin Q klavyeye göre %11 daha hızlı olduğu saptamıştır. Günümüz Türkçe dili değerlendirildiğinde F klavyede yapılacak küçük değişikliklerle yazmanın %46 hızlı olduğu tespit edilmiştir. F klavyede parmakların yeri değiştirilmeden orta sıradaki 8 harfle Türkçe bir metnin ortalama %55’i yazılabilir.
1957 yılından bu yana yapılan klavye ile hızlı yazma yarışmalarında F klavye ile Türkiye 25 rekora ve 59 dünya şampiyonluğuna imza atmıştır. F klavye beynin iki yarım küresini de çalıştıracak düzene sahiptir. Klavye ile yazarken hem sağ hem de sol beyin lobu hemen hemen aynı oranda aktive olur.
F Klavye Nasıl Öğrenilir?
F klavye dersleri alınarak klavye kullanımı öğrenilebilir. Eğer alıştırma ile öğrenilecek, ders alınmayacaksa öncelikle klavye alınmalı veya klavyeyi F yapma işlemleri gerçekleştirilmelidir. Yazmaya başlamadan önce eller klavye üstünde doğru şekilde konumlandırılır, ardından egzersizlere başlanır. Kullanıcılar, kendi kendilerine F klavye çalışarak yazmayı geliştirebilir.
Sol el işaret parmağı A, sağ el baş parmağı K, orta Ü ve T harflerine yerleştirilir. Baş parmak ara çubuğa basmak için kullanılır. Öncelikle A, K, A, K harflerine art arda basılarak elin konumunun sağlaması yapılır. Ardından orta parmaklarla tuşlara basılarak tuşlar ezberlenmeye çalışılır.
El pratiği sağlandıkça önce orta sıradaki, ardından üst sıradaki harfler ezberlenir. Eli kaldırmadan ve 10 parmak yazmaya devam ederek alt sıraya ilerlenir. Harf çalışmasının ardından temel metinler üzerinden yazma deneyimine geçilir. Metinleri bilgisayara geçmeye çalışarak klavyeyi öğrenebilirsiniz. Bir süre sonra beyniniz ve elleriniz doğal olarak hızla klavyeye alışır, gerekli olan tek şey sabır ve zamandır.
F Klavyeye Nasıl Geçilir? Kısayolu Nedir?
Klavye değiştirme için kısayol veya menü içinden ayarlar kullanılabilir. Klavye değistirme kısayol tuşları, CTRL + SHIFT‘tir. Dil değişimi için ise ALT + SHIFT kısayollarına basılır. Peki, eğer kısayollar tanımlanmadıysa, kısayol olmadan klavye nasıl değiştirilir? Klavye ayarları düzeltme için işlemler oldukça basittir. Menü içinden ayar yapılabilir, komut oluşturulabilir.
Klavye ayarları Windows 10’da yapılıyorsa, önce başlat menüsüne tıklanır, ayarlara basılır. Zaman ve dil, sonrasında bölge ve dil seçeneği tıklanır. Dil seçeneklerinden Türkçe F veya Türkçe Q seçilir. Bu işlem sonrası kısayollar rahatlıkla kullanılabilir. İşlemin ardından, klavyeyi Q yapma veya F yapma için verilen kısayollara başvurulabilir.
F Klavye vs Q Klavye
- Q klavye evrenseldir, özellikle birçok dilde metin yazılıyorsa veya dünyanın farklı ülkelerinde bilgisayar kullanılıyorsa Q klavye alışkanlığı pratiklik kazandırır.
- F klavye Türkçe dilinde pratiklik sağladığı için çok daha hızlı yazı yazmaya imkan verir.
- Türkiye’de devlet dairelerinde F klavye kullanılır, eğer memurlukta görev almaya niyetiniz varsa F klavye öğrenmeniz avantaj sağlar.
- Klavyeli cep telefonlarında yalnızca Q klavyeli telefonlar vardır. Telefonda tuşlu klavyeler tercih ediyorsanız Q klavye alışkanlığı kolaylık sunar. Dokunmatik telefon kullanılıyorsa ek uygulamalar indirilerek F klavye kullanılabilir.
F Klavye Hız Testi Nasıl Yapılır?
Klavye hız testi için farklı web siteleri ve uygulamalardan yararlanabilirsiniz. Arama motorlarına hız testi yazarak ilgili uygulama veya siteleri açabilirsiniz. Ardından açılan arayüz üzerinde olabildiğince hızlı yazı yazmaya çalışarak kendinizi test edebilirsiniz.
Diğer Diller için Klavye Çeşitleri
- AZERTY klavye: Fransızca konuşulan ülkelerde kullanılan klavye Fransa ve Belçika’da yaygındır.
- DVORAK klavye: Qwerty klavyeye alternatif olarak, İngilizce diline uygun olarak geliştirilmiş ancak rağbet görmemiş bir klavye türüdür.
- SVORAK klavye: İsveççe’deki sesli harflerin dizilimi ile başlayan klavye qwerty düzeni ile benzerlik gösterir.
- DAS klavye: Fin diline uygun şekilde düzenlenen klavye, Dvorak klavyenin tasarım ilkelerine göre düzenlenmiştir.
F klavye fiyatları, Q klavye fiyatlarından farklı değildir. Klavyelerinin fiyatını belirleyen harf dizilim sırasından ziyade, bağlantı teknolojileri ve klavye materyalidir.