Orijinal adı “Basic Input Output System” olan BIOS, giriş ve çıkış aygıtlarını kontrol altına alarak, sistemlerin açılmasına yardımcı olan bir yazılımdır. Kalıcı olmasıyla birlikte bu program, ROM bellekte saklanıyor. Anakart parçasının çeşitli özelliklerini kullanma açısından da avantaj sağlayan bu yazılım, sistem ve donanımlar arasında da kolayca bağlantı kuruyor.
BIOS’lar belli başlı görevleri yerine getirmek amacıyla işlem görüyor. Yer aldıkları sistem içerisinde gerçekleştirdikleri görevler listesi de şu şekilde ilgililerin karşısına çıkıyor:
- Ekran kartı ve RAM gibi donanımları açılış esnasında (BOOT) test ediyor.
- Bu donanımların voltaj seviyelerini tespit ederek ayarlamasını gerçekleştiriyor.
- Yazılım sistemini hard disk haricinden bir sistem üzerinde çalıştırmak adına başlangıç sürücüsünü belirlemek amacıyla kullanılıyor.
- Ardından donanımların frekans ayarlarını yaparak, işlemin eksiksiz bir şekilde gerçekleştirilmesine ortam hazırlıyor.
- Son olarak da eğer kullanılmayan bir donanım parçası varsa bunları kapatmaya olanak sağlıyor.
Bu görevleri aktif bir performans gücü ile işleyen BIOS yazılımının Setup’ı, belirli aşamalar doğrultusunda açılıyor. Açılış tuşları bilgisayarlar arasında farklılık gösterse de çoğunlukla “F2”, “DEL”, “F10” tuşlarından birinin yardımı ile açılıyor. Açılan bu menü sayesinde anakart üzerindeki istenen değişiklikler kolayca gerçekleştirilebiliyor. “+” ve “-” tuşları bu menü içerisinde komut verilmesini mümkün kılıyor.
İstenen ayarların tamamı yapıldıktan ve kontrol edildikten sonra “Exit” yani çıkış kısmından BIOS ayarları kaydedilerek çıkış yapılabiliyor. Setup açmanın yanı sıra BIOS yazılımını tam olarak çözebilmek ve tanıyabilmek için birçok detayın bilinmesi gerekiyor. Bunlardan biri de yazılımın içerisinde yer alan CMOS adındaki bir çeşit bellek oluyor.
Complementary Metal Oxide Semiconductor orijinal adıyla da bilinen CMOS, BIOS çipinde bulunan bir bellek olmasıyla, başlatma bilgilerini içermesi ve oldukça düşük bir güç tüketimi yapmasıyla görev alıyor. BIOS, bilgisayar başlatılırken saat ve tarih gibi bilgileri bu bellekten alarak işliyor. BIOS pili olarak adlandırılan pilden de gücünü karşılayarak çalışıyor.
BIOS Güncelleme Nasıl Yapılır?
BIOS güncelleme işlemi yapılırken dikkat edilmesi gereken birkaç işlem bulunuyor. Bunların başında anakart markası ve model üzerinden güncelleme indirilmesi oluyor. Buna dikkat edilmediği takdirde problem yaşanabiliyor. Anakarta uygun bir model sürüm belirlendikten sonra indirme işlemi gerçekleştirildiğinde ve aşamalar eksiksiz olarak tamamlandığında güncelleme işlemi sorunsuz bir şekilde yapılmış oluyor.
İndirilen uygun bir BIOS güncelleme programı ile izlenecek aşamalar da şu şekildedir:
- USB belleğini biçimlendirerek, dosya sistemi üzerinden NTFS seçilir.
- İndirilen güncelleme “.rar”dan çıkılarak USB belleğe kopyalama işlemi gerçekleştirilir.
- Sonrasında bilgisayarı yeniden başlatmak gerekir. Bu işlemi boot menüye girerek de yapmak mümkün. Veyahut kısa yol tuşu da kullanılabilir.
- Boot sonrasında Advanced alanındaki menüye gelinir.
- Sonraki aşamada yazılımın güncellemesi için Start Easy Flash seçeneğine geçiş yapılır. Karşılaşılan pencereden harici hafızaya ulaşılması ve konulan dosyanın çalıştırılması gerekir.
Bu aşamalar doğru bir şekilde izlendiğinde güncelleme işlemi de tamamlanmış oluyor. Tüm bu işlemler başarılı bir şekilde takip edildiğinde gerekli güncellemeler sağlanabiliyor. Bazı bilgisayar ve anakartlar içinde otomatik bios güncelleme programları yer alıyor. İstendiği ve uygun olduğu takdirde bu programları kullanmak da kullanıcıya kolaylık sağlayabiliyor.
BIOS Güncelleme Ne İşe Yarar?
Hem amatör hem de profesyonel kullanan herkesin bildiği ve aşina olduğu BIOS, güncelleme işlemi sayesinde daha iyi bir performans ve kullanım gerçekleştirmenin önünü açıyor. Karmaşık görünse de aşamalar doğru olarak uygulandığında kolayca yapılan bir işlem oluyor. Bilgisayar giriş ve çıkış aygıtlarını kontrol eden BIOS, sistemin açılmasını sağlıyor. Ayrıca RAM ve performans için de yükseltmeye gidilebiliyor.
- RAM sisteminin eksik görünmesi,
- Fazladan RAM takıldığında görünmeme sorunu,
- Anakart performansını iyileştirme,
- Yazılım uyumsuzlukları ve çakışmaları,
- Herhangi bir donanımın görünmemesi,
gibi maddelerden biri ile karşılaşmamak adına BIOS güncellemesinin yapılması gerekiyor. Güncellemenin asıl amacı da bu gibi durumlara karşı çözüm getirmek oluyor. Bunun yanı sıra anakarttan daha yüksek bir performans almak için tüm hataların giderilmesini sağlıyor. Böylece anakart kullanımını sorunsuz gerçekleştirmek üzere güncellemeleri indirmek ve kurulumunu yapmak gerekiyor.
Bunlara ek olarak uzun zamandır çözülemeyen bir sorun varsa ve bilgisayarın daha iyi bir performansa sahip olması için gerekli uygulamayı sağlayan güncelleme ile sorunlar çözülüyor. Yeni teknolojilerle uyumlu hale gelmesini sağlayan güncellemeler, direkt olarak hataların giderilmesini mümkün hale getiriyor. Uygun program ve doğru işlem ile tüm bunlar kolaylıkla elde edilebiliyor.
BIOS Üzerinden Format Nasıl Atılır?
Bilgisayarda format işlemini başlatmak için ilk olarak bilgisayarın Power düğmesine basarken öte yandan “F2”, “F10” ya da “DEL” tuşuna basarak BIOS menüsüne ulaşmak gerekiyor. Açılan menüden CD okuyucuyu birinci sırada, hard diski ikinci sırada olacak şekilde düzenlemek gerekiyor. İşlem tamamlanınca F10’a basıp “Evet” tuşuna basarak ayarlar kaydediliyor.
Sonrasında bilgisayar CD kısmına yerleştirilen kurulum CD’sini kurmaya başlıyor ve kurulum menüsüne geçiş yapmak için uyarı çıkıyor. BIOS işlemi tamamlandığında bilgisayar ön yükleme için herhangi bir tuşa bakma uyarısı veriyor. Bir tuşa basarak kurulum menüsüne geçiş yapılıyor. Kurulum ekranında yeni bir pencere çıkıyor ve “İleri” diyerek bir sonraki aşamaya geçiliyor.
Sırada adımda “Şimdi Yükle” kutusunu seçmek gerekiyor. Çıkan bölümde yüklemesi yapılmak istenen seçeneklerden biri kullanılıyor. Yükselt seçeneği ile bilgisayardaki veriler korunarak yükseltme işlemi gerçekleşiyor. Bilgisayarda virüs varsa ve temizlemek isteniyorsa “Özel (Gelişmiş)” seçeneğine tıklamak gerekiyor. Bu kısımda açılan pencerede bilgisayardaki sürücüler listeleniyor. Hard disk bölünerek kullanılmak isteniyorsa bu bölümden işlem yapılıyor.
Bu kısımda sağ tarafta yer alan “sürücü seçenekleri” yazan yer seçiliyor ve sürücü ile ilgili seçenekler listeleniyor. Tüm dosyalardan kurtulmak adına ilgili sürücü seçiliyor ve “biçimlendir” deniliyor. Veriler silindikten sonra sürücü bölünmediyse “ileri” diyerek sonraki aşamaya geçiliyor. Bölündüyse de ilk kısım seçilerek “ileri” denmesi gerekiyor.
Sıradaki adımda dosyalar bilgisayara aktarılarak kurulma işlemi tamamlanıyor ve hangi aşamada olunduğu yüzdelik olarak gösteriliyor. Yükleme anında sistem kendini iki kere yeniden başlatıyor ve bu aşamada ek bir işlem yapmadan kurulumun tamamlanması bekleniyor. Yükleme tamamlandıktan sonra masaüstüne ulaşmak için gerekli adımlar tamamlanıyor. Bu esnada sistemde yönlendirme yapıyor ve adımlar tamamlanarak masaüstüne ulaşılıyor.
Bilgisayarın masaüstü açıldığı zaman da bilgisayara ait Driver dosyaları yükleniyor ve yenilenmiş bir işletim sistemi ile bilgisayar kullanımına devam ediliyor. BIOS’tan format atma işlemi bu aşamalar doğrultusunda gerçekleştirildiğinde son derece kolay ve etkili çözümler sunuyor. Sonuç olarak, yazılımsal açıdan yeni bir cihaz gibi işlev gösteren bilgisayarlar için ideal bir bakım seçeneği oluyor.
BIOS Menüleri Nelerdir?
BIOS yazılımı üzerinden herhangi bir işlem gerçekleştirmek için öğrenilmesi gereken detaylardan biri de menüler kısmı oluyor. Gerek güncelleme yaparken gerek de olası bir sorun ile karşılaşıldığında BIOS menülerini biliyor olmak avantaj sağlayabiliyor. Bu menülere aşina olmak çeşitli durum karşısında çözüm üretmek açısından faydalı olabiliyor. Menüler şu şekilde listeleniyor:
- Standart CMOS SETUP
- EXIT Without Saving
- BIOS Features SETUP
- Save & Exit SETUP
- Chipset Features SETUP
- Power Management SETUP
- Load BIOS Defaults
- Supervisor Password
- Integrated Peripherals
- User Password
- PNP / PCI Configuration
- Load Setup / Performance Defaults